Hopp til hovedinnhold

Matsvinn

Av omsyn til til miljøet – og lommeboka – burde vi la oss inspirere av den respekten for råvarene som vi finn i den norske tradisjonsmaten. Tradisjonelt har det nemleg vore heilt sentralt i det norske kosthaldet å bruke alle råvarer fullt ut.

På vår oldemor si tid var det ingenting som gjekk til spille og råvarene vart salta, hermetisert, safta og sylta. Ein brukte heile dyret, sanka, fiska og dyrka til eige bruk. I dag kan vi alle ta i bruk mykje av den tradisjonelle kunnskapen om matlaging for å redusere matsvinn. 

Matrestar? Prøv ein tradisjonsrett! 

     Kva kan du og ditt lokallag gjere for å setje søkelys på matsvinn: 

    • Å vere med på jakt saman med lokale jegarar er nok ein draum for mange barn og unge. Samarbeid med det lokale jakt- og fiskelaget kan gje gode opplevingar i naturen. 
    • Partering av slakt er spennande for barn, unge og vaksne. Ungdom kan vere med å dele opp slaktet og barn kan saman med vaksne vere med å lage kjøttdeig. Kva kan ein bruke dei ulike stykningsdelane til og kva rettar har ein tradisjonelt laga?
    • Sank ville vekstar heilt gratis frå naturen. La deg inspirere av Bygdekvinnelagets heftet Ville vekstar med oppskrifter, bilder og tips  frå boka " "Fra naturens spiskammer", av forfattarane av boka Nina Hensley og Anne Mæhlum.
    • Tradisjonell bruk av norske råvarer og metodar for konservering i matlaging er ein viktig del av vår kulturarv. Konservering av frukt, bær og grønsaker gjev oss «ferske» norske råvarer heile året. 
    • Tradisjonelt har vi tatt i bruk alle delar av slaktedyret, frå hovud til hale. Å bruke alle delar av dyret er god ressursnytting og minskar matsvinnet. .Sjekk ut brosjyra "Bruk heile dyret" med nyttig informasjon om verdien av å bruke heile dyret, tips om berekraft og gode oppskrifter. 

    Materiell som kan vere til bruk og støtte i gjennomføring av kurs:

    • Handboka i tradisjonsmatskulen har eit eige kapittel for korleis planlegge og gjennomføre gode kurs for barn og vaksne. Bruk denne i planlegginga av kurs/samlingar.
    • Nettsida norsktradisjonsmat.no vert ei viktig kjelde til informasjon. På denne sida ligg det mange oppskrifter, instruksjonsvideoar, kurskalendar og artiklar som kan nyttast til matkurs og tema om berekraft.
    • Nettsida for prosjektet Safeguarding of Intangible Cultural Heritage through Learning er laga av Norges Bygdekvinnelag i samarbeid organisasjonar i Finland og Latvia. På nettsida ligg det dokumentasjonen fra studieturane som viser ulike metodar for overføring av immateriell kulturarv.

     

    • Sjekk kva du har i kjøleskåp, frysar og skåp før du handlar meir mat. Og, ikkje handle meir enn du treng. 
    • Sørg for å lagre mat på ein god måte. 
    • Mat er ofte god etter best før-stemplinga. Bruk sansane dine! 
    • Sett av litt tid til å lære deg å lage mat. Med god kunnskap om råvarer og matlaging er det enklare å sjå moglegheitene. 
    • Bruk heile råvara. Stilken på brokkolien kan etast og skrell frå grønnsaker er ypperleg å bruke for å lage grønnsaksbuljong.
    • Legg ein plan for å ete opp restematen.
    • Ikkje kast mat.